Verslag studiedag lichtlabo

Het lichtlabo van KAHO/KULeuven was de gastheer van de zeer geslaagde studiedag rond verlichting (24/10/13). De verenigingen van ergonomie (BES) en arbeidshygiëne (BSOH) sloegen de handen in elkaar om een gemeenschappelijke activiteit te organiseren. Met verlichting werd voor een overlappend thema als onderwerp gekozen. Catherine Lootens gaf hier een waardevolle invulling aan door haar collega-experts aan de KAHO te mobiliseren.

Presentatie basisgrootheden (.pdf)
Presentatie lichtmeting vs perceptie (.pdf)
Presentatie EN 12464-1 (.pdf)

Als opening sprak Guy Durinck over de fotometrisch basisgrootheden. De begrippen rond verlichting werden geduid, wat een handige herhaling was voor wat komen zou. Meerwaarde aan deze studiedag was namelijk de verdieping. Peter Hanselaer maakte zo duidelijk dat lichtmetingen niet hetzelfde zijn als wat we waarnemen (perceptie). Objectief kan men de luminantie van een wit vlak als helderder meten, terwijl subjectief een licht grijs vlak helderder overkomt. De waargenomen luminantie wordt immers ook beïnvloed door de achtergrond en de saturatie van een kleur. Op eenzelfde manier worden de UGR en kleurweergave-index in vraag gesteld bij Leds. Ondanks een lagere kleurweergave index zal Led verlichting subjectief toch beter gepercipieerd worden. Omgekeerd zal een rij van individuele LED's als meer storend ervaren worden vergeleken met een TL lamp, terwijl de objectieve UGR berekening minder verblinding geeft. De KAHO zoekt daarom via onderzoek naar een nieuwe parameter of formule om de verblinding te kunnen objectiveren, die ook klopt voor LED verlichting.

Tijdens de rondgang in de labo's werd de bovenstaande theorie gedemonstreerd in praktijk: de meetopstelling om alle lichtkarakteristieken van een lamp te meten, het contrast tussen objectieve en subjectieve helderheid, de gemeten en waargenomen verblinding bij LED, TL en TL-LED lampen, enz... Tot slot werd nog de EN 12464-1 over de verlichting van indoor werkplekken toegelicht. Deze parmaters kunnen ook allemaal berekend worden met DIALux, een lichtberekeningsprogramma. Toch zijn er twee soorten lichtontwerpers: de ingenieurs en de architecten, die van de cijfers (zichtbaarheid) en die van het uitzicht/concept. Deze twee werelden zouden nog meer naar elkaar moeten toegroeien, bvb een architect die zijn concept objectiveert met een lichtberekening. Dit vormde het slot van een boeiende studiedag, die verlichting in zijn eenvoud en complexiteit duidelijk maakte.

Verslag: Roeland Motmans